Zapytanie ofertowe na badanie
dotyczące poszerzonego badania ekosystemu mieszkaniowego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem mapowania pustostanów niemieszkalnych w celu ich adaptacji na cele mieszkaniowe.
Fundacja Habitat for Humanity Poland poszukuje Wykonawcy/ Wykonawców do przeprowadzenia poszerzonego badania ekosystemu mieszkaniowego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem mapowania pustostanów niemieszkalnych z potencjałem adaptacji na cele mieszkaniowe, tj. mieszkań dostępnych cenowo i sugestie sposobów tej adaptacji zgodnych z celami klimatycznymi UE, czyli m.in. dbając o zachowanie jak największej efektywności energetycznej i maksymalną redukcję wbudowanego śladu węglowego (eng. embedded carbon).
I. Wstęp i tło do badania
W Polsce brakuje dostępnych cenowo mieszkań oraz systemowych rozwiązań zwiększających ten zasób. Poza niewielką skalą mieszkalnictwa społecznego i komunalnego, dominuje rynek prywatny. Ceny na tym rynku (zarówno kupna, jak i czynsze najmu) są podatne na trendy rynkowe i od dłuższego czasu wykazują tendencję zwyżkową. Dodatkowo, badania wskazują, że w Polsce brakuje około 1,5-2 mln lokali mieszkalnych, a Eurostat wskazuje, że polskie nieruchomości należą do najbardziej przeludnionych w Europie. Jednocześnie, z danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 roku wynika, że w Polsce jest aż 1,8 mln pustostanów.
Fundacja Habitat for Humanity Poland (Habitat Poland) od kilku lat działa na rzecz readaptacji i wykorzystywania pustostanów na cele mieszkań dostępnych cenowo. W ramach tych działań Habitat Poland zleciła przeprowadzenie badania Pustostany w gminach i możliwości ich przekształcenia w mieszkania dostępne cenowo dla osób niezamożnych, a od 2020 r. prowadzi pilotażowe remonty zasobów mieszkaniowych. W 2022 roku we współpracy z innymi podmiotami, w ramach koordynacji Sektora ds. Mieszkalnictwa i Zakwaterowania współprowadzonego przez IOM i Habitat Poland (wcześniej przez UNHCR i Habitat Poland) opracowano Międzysektorowy model współpracy na rzecz renowacji pustostanów i nieużywanych publicznych zasobów mieszkaniowych. W tym samym roku w ramach projektu “Filling the gap: Zmiana przeznaczenia pustostanów w celu zapobiegania bezdomności w Europie kontynentalnej”, realizowanego dzięki wsparciu M&G, Habitat Poland wspólnie z partnerami opracowała podręcznik Adaptacja pustostanów na mieszkania dostępne. Obie publikacje uwzględniają włączenie sektora prywatnego w w/w działania przywracające pustostany jako mieszkania dostępne cenowo.
Wnioski i doświadczenia wyciągnięte z powyższych działań, w tym z przekształcania pustych nieruchomości niemieszkalnych na schrony dla osób uchodźczych z Ukrainy, będą pomocne w identyfikowaniu potrzebnych zmian systemowych również w poniższym badaniu.
Badanie jest realizowane dzięki wsparciu Laudes Foundation w ramach projektu Empty Spaces to Home, realizowanego przez Habitat for Humanity International, Habitat for Humanity Great Britain i fundację Habitat for Humanity Poland.
II. Cel badania
Celem badania jest:
- Zidentyfikowanie zasobów pustostanów niemieszkalnych i ich potencjału do adaptacji na mieszkania dostępne cenowo;
- Zidentyfikowanie systemowych rozwiązań o dużym potencjale skalowania w zakresie renowacji (efektywnej energetycznie, z maksymalną redukcją wbudowanego śladu węglowego) i adaptacji pustych nieruchomości niemieszkalnych na mieszkania dostępne cenowo dla osób w trudniejszym położeniu, ze szczególnym uwzględnieniem osób młodych i osób z grup narażonych na ubóstwo i wykluczenie społeczne, również ze względu na płeć;
- Zidentyfikowanie barier systemowych do przeprowadzenia takich adaptacji, w tym prawnych i finansowych;
- Wypracowanie rekomendacji do wdrożenia.
III. Zakres badania i metodologia
1. Ogólny zarys polityk mieszkaniowych
- krótki przegląd i analiza krajowych polityk i działań dot. mieszkalnictwa
- identyfikacja przeszłych i obecnych podejść do mieszkalnictwa społecznego i wskazanie ich mocnych/słabych stron, dobrych praktyk
- identyfikacja i zmapowanie publicznych, prywatnych i społecznych aktorów polityki mieszkaniowej
- określenie roli kluczowych aktorów polityki mieszkaniowej i zapewnienia usług w świetle idei zrównoważonego mieszkalnictwa i demokracji uczestniczącej
2. Analiza danych ogólnych dotyczących jak największej liczby gmin i ich działań
| opcja minimum | opcja maksimum |
|
|
3. Case study wybranych gmin – 3 miasta różnej wielkości
Miasta zostaną dobrane w pierwszej kolejności na podstawie dobrej współpracy (np. w zakresie Społecznych Agencji Najmu), a także kryterium rozmiaru i różnorodności geograficznej. Następnie, należy podjąć w nich próbę oceny liczby pustostanów na podstawie danych z deklaracji dotyczącej źródeł ciepła i źródeł spalania paliw.
| opcja minimum | opcja maksimum (jeśli gmina udostępni dane od spółki komunalnej) |
|
|
Dodatkowy kontekst
- określenie etapu rozwoju miasta i jego uwarunkowań instytucjonalno-prawnych w zakresie mieszkalnictwa społecznego
- przedstawienie danych dot. mieszkalnictwa, demografii oraz trendów społeczno-gospodarczych w mieście w kontekście zapewnienia odpowiednich usług społecznych
- zebranie i analiza danych o stanie zasobów mieszkaniowych w mieście ze szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa społecznego
- zebranie i analiza danych o popycie na usługi mieszkaniowe w mieście
- wskazanie grup wrażliwych, posiadających specjalne potrzeby dotyczące mieszkalnictwa w mieście.
4. Case study (CS) adaptacji budynków niemieszkalnych – niezależne od wybranych powyżej gmin (z całej Polski).
W ramach CS budynków należy się skupić na mieszkańcach i pokazać korzyści w szerszym kontekście (nie tylko osobiste, ale też unikanie kosztów alternatywnych dla samorządów).
W ramach każdego z 4 CS przeprowadzone zostaną:
- wywiad z przedstawicielem instytucji zajmującej się adaptacją budynku do celów mieszkaniowych,
- wywiad z osobą, która tam mieszka,
- analizę dokumentacji budynku (przed/po, jeśli to możliwe).
Należy dołożyć starań, aby były to budynki możliwie najbardziej różnorodne, odpowiadające następującym czterem z sześciu kategorii:
- budynki przemysłowe / budynki transportu i łączności,
- budynki handlowo-usługowe,
- budynki magazynowe / produkcyjne / usługowe / gospodarcze dla rolnictwa,
- budynki biurowe,
- budynki infrastruktury zdrowotnej (szpitale i inne budynki opieki zdrowotnej),
- budynki infrastruktury społecznej (oświaty, nauki i kultury oraz budynki sportowe).
Należy przeprowadzić CS wraz z (1) pokazaniem kontekstu loftów komercyjnych (2) przeglądem działań innych dużych organizacji pozarządowych pod kątem sposobów choćby czasowego dostosowania budynków podczas ostatniego kryzysu humanitarnego.
5. Mapowanie rozwiązań:
- identyfikacja krajowych programów finansowania mieszkalnictwa społecznego
- identyfikacja i zaproponowanie zachęt dla ponownego wykorzystania pustostanów przez transparentne i włączające procesy partycypacyjne;
- identyfikacja i analiza różnorodnych instrumentów finansowych (wraz z omówieniem warunków ubiegania się o nie), które mogą zwiększyć środki na rzecz mieszkalnictwa społecznego, takich jak bezpośrednie wydatki publiczne (dotacje i pożyczki), za pośrednictwem agencji rządowych i/lub prywatnych instytucji finansowych;
- identyfikacja i ocena możliwości i potencjalnych konsekwencji przekształceń pustostanów dla rynku mieszkaniowego
- wskazanie obszarów rozwoju synergii między publicznymi, prywatnymi i pozarządowymi aktorami polityki mieszkaniowej, w zakresie uwzględnienia realnych potrzeb mieszkaniowych, trendów ekonomicznych i społecznych potrzeb grup wrażliwych.
IV. Wymagane kompetencje i doświadczenie
-
- Wykonawca/ co najmniej jeden z Wykonawców ma doświadczenie w realizacji badań dotyczących pustostanów o skali co najmniej województwa;
- Wykonawca/ co najmniej jeden z Wykonawców posiada w zespole badawczym osoby legitymujące się co najmniej 3-letnim doświadczeniem w badaniach z zakresu polityki mieszkaniowej i/lub klimatyczno-energetycznej.
V. Czas trwania badania
Całkowity czas przeprowadzenia badania to maksymalnie siedem miesięcy, od czerwca do grudnia 2024 r.
VI. Spodziewane efekty/ produkty końcowe
- Raport cząstkowy, zawierający rozdział dotyczący ogólnego zarysu polityk mieszkaniowych (patrz III. 1 niniejszego zapytania ofertowego) oraz uszczegółowiony konspekt pozostałych rozdziałów – czas: do 9 września 2024 r.
- Raport końcowy, zawierający metodologię i opis badań, analizę zgromadzonych danych i wyciągnięte wnioski, opis zastałych i nowych modeli rozwiązań (w tym prawnych i finansowych), oraz praktyczne rekomendacje do wdrożenia.
- Two-pager z kluczowymi ustaleniami
- Prezentacja dotycząca badania:
-
- w trakcie jego przeprowadzania podczas 2 spotkań w terminach uzgodnionych z Zamawiającym
- po zakończeniu badania podczas 2 spotkań w terminach uzgodnionych z Zamawiającym (nie później niż do 30 czerwca 2025 r.)
VII. Cena
Koszt całości nie może przekroczyć 129 000 zł.
VIII. Kontakt
Prosimy o przesłanie wypełnionego Formularza Oferty do dnia 19 maja do godziny 23:59 na adres:
jnakielska@habitat.pl oraz gnadolski@habitat.pl
Załącznik 1.
Pobierz Formularz Oferty