Warszawa, 16 lipca 2018
Jak wprowadzenie definicji ubóstwa energetycznego przyczyni się do wypełnienia przez Polskę wybranych Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ?
W dniu 18 lipca rząd Rzeczypospolitej Polskiej na forum ONZ prezentuje krajowy raport z wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals SDG), zdefiniowanych w Agendzie 2030 Rezolucji ONZ1.
Raport taki (z ang. Voluntary National Review VNR), przyjęty przez Radę Ministrów 5 czerwca 2018 br. Polska prezentuje po raz pierwszy2.
Fundacja Habitat for Humanity Poland złożyła swoje uwagi do raportu VNR, w ramach konsultacji społecznych.
Uważamy, że przegląd działań Polski w realizacji celów: SDG1, dotyczącego ubóstwa oraz SDG11, dotyczącego mieszkalnictwa, społeczności i zrównoważonych miast sprzyjających włączeniu społecznemu, ujętych w raporcie, pomija zagadnienia mieszkalnictwa na terenach miejskich. A potrzeba zamieszkiwania w godnych warunkach jest powszechnie uznanym prawa człowieka.
W krajowych dokumentach strategicznych (Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, Krajowa Polityka Miejska, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030) dostępność i jakość mieszkań są zawoalowane w pojęciu „jakość życia” lub też traktowane cząstkowo, np. w kontekście eliminacji zanieczyszczeń lub ekologicznego transportu. Jednak w miastach się mieszka.
Jest prawdą, że w Polsce, w ostatnich miesiącach, ranga Narodowego Programu Mieszkaniowego wzrosła poprzez powołanie pod przewodnictwem Prezesa Rady Ministrów – Rady ds. Mieszkalnictwa. Raport VNR powinien wykazywać zatem priorytety realizowane w naszym kraju. Natomiast nie wskazuje jednego z kluczowych – wzrostu dostępności mieszkań dla grup zagrożonych wykluczeniem społecznym lub rozwojem rynku lokali na wynajem.
W kilku miastach prowadzone są pilotażowo, w ramach Mieszkania+, programy wsparcia grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Działania na rzecz najsłabszych są dzisiaj nieproporcjonalne do skali potrzeb w tych sferach. Są one i systemowo pozostają domeną sfery publicznej i sektora pozarządowego. Należy usilnie dążyć, by dotychczasowe zindywidualizowane dobre praktyki stały się standardami krajowej polityki mieszkaniowej – powiedziała Magdalena Ruszkowska-Cieślak, Prezeska Zarządu Habitat Poland – Sytuacja społeczna w Polsce – wysoki udział ludności zagrożonej wykluczeniem mieszkaniowym i niska wrażliwość społeczna (brak otwartości na problemy i sytuację osób wykluczonych) powodują konieczność wyodrębnienia priorytetu mieszkaniowego, kierowanego do najsłabszych grup społecznych, w celu realizacji SDG11, który obejmuje zrównoważony rozwój miast sprzyjający włączeniu społecznemu.
Polski raport VNR podaje, w aneksie statystycznym, wskaźnik „liczba mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców”. Habitat Poland zaproponował wprowadzenie nowego, dodatkowego wskaźnika monitorującego lub zastąpienie owego wskaźnika indykatorem pokazującym wzrost dostępności mieszkań dla grup społecznych zagrożonych ubóstwem i/lub wykluczeniem społecznym, a nie przyrost zasobów mieszkaniowych odnoszony do wszystkich mieszkańców.
Innymi słowy byłby to wskaźnik udziału mieszkań społecznych w zasobach mieszkaniowych, wyrażany jako % mieszkań czynszowych w zasobach komunalnych, zasobach towarzystw budownictwa społecznego, Skarbu Państwa i zakładów pracy w stosunku do ogółu mieszkań. W ten sposób państwo mogłoby lepiej monitorować wypełnianie celów SDG1 i SDG11 Agendy 2030.
W kwestii wypełnienia celu SDG7, dotyczącego czystej i dostępnej energii, istotną kwestią jest aby mieszkania społeczne były realizowane w wysokim standardzie energetycznym, niezbędnym do zapewnienia zdrowego, bezpiecznego i zrównoważonego środowiska dla mieszkańców oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz konwencjonalnych i pyłów, emitowanych przez sektor mieszkaniowy – powiedział dr Andrzej Kassenberg, ekspert ds. polityki zrównoważonego rozwoju, Instytut na rzecz Ekorozwoju – Wysoka efektywność energetyczna budynków przyczyni się nie tylko do zmniejszenia emisji, ale także do osiągnięcia wymiernych społecznych i zdrowotnych korzyści, szczególnie w przez osoby żyjące w ubóstwie dochodowym i energetycznym, dla których koszt zużywanych paliw i energii jest kluczowy.
Według szacunków Instytutu Badań Strukturalnych3 12% mieszkańców Polski żyje w ubóstwie energetycznym w oparciu o miarę Low Income – High Cost. Ta liczba wzrasta do nawet 34%, jeśli uwzględnimy wszystkie gospodarstwa domowe, które wydają na energię przynajmniej 10% swoich dochodów.
W Polsce nawet 70% domów jednorodzinnych nie posiada dobrej izolacji cieplnej. To pogłębia problem ubóstwa energetycznego, co ma konsekwencje zdrowotne i społeczne.
Zatem aby w pełni realizować wspomniane cele rozwojowe, konieczne jest wprowadzenie definicji ubóstwa energetycznego w Polsce.
[1] W dniach 16-18 lipca br. w Nowym Jorku odbywa się przegląd wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals SDG), zdefiniowanych w Agendzie na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030. Oprócz Polski swoje przeglądy zaprezentuje również 46 krajów ONZ, w tym 9 krajów z UE.
[2] Narodowe przeglądy z wykonywania Agendy 2030 są dobrowolne i oparte na wytycznych określonych w raporcie Sekretarza Generalnego ONZ.. Pokazują one podejście krajów do implementacji SDGs i postępy w ich realizacji. Oczekuje się, że każdy kraj dokona przeglądu minimum 2-krotnie do 2030 r.
[3] link
Fundacja Habitat for Humanity Poland jest międzynarodową organizacją chrześcijańską, która od lat zajmuje się problemami mieszkalnictwa w Polsce i na świecie. Prowadzimy skuteczne akcje rzecznicze, wypracowując i promując modelowe rozwiązania w obszarze polityki mieszkaniowej, zgodnie z celem SDG11 Zrównoważone Miasta i Społeczności.
Prowadzimy działania dotyczące ubóstwa energetycznego zarówno na polu krajowym i międzynarodowym w związku z celami: SDG1, dotyczącym ubóstwa i SDG7, dotyczącym zrównoważonej energii. Fundacja Habitat for Humanity opublikowała kompleksowy raport o ubóstwie energetycznym w Europie Środkowej i Wschodniej, natomiast w Polsce zainicjowaliśmy koalicję organizacji pozarządowych zajmujących się tą problematyką. Do dnia dzisiejszego wybudowaliśmy wspólnie z rodzinami 120 mieszkań, a kolejnym 1450 rodzinom pomogliśmy poprawić swoją sytuację mieszkaniową.
Habitat Poland pragnie tworzyć platformę wymiany wiedzy i doświadczeń miedzy podmiotami zajmującymi się kwestią mieszkaniową. Chcemy gromadzić rozmaitych interesariuszy polityki mieszkaniowej, tak aby łatwiejsza była wymiana punktów widzenia i wzajemne zrozumienie.
Habitat for Humanity prowadzi stronę https://getwarmhomes.org , na temat efektywności energetycznej budynków w powiązaniu z problemem ubóstwa energetycznego.
Kontakt dla mediów:
Wojciech Stępniewski
Rzecznik
tel. 697 979 902
wstepniewski@habitat.pl
